Irlandzkie menhiry

Menhir to arcyciekawy rodzaj kamienia, który światową popularność zdobył dzięki komiksowi z serii „Asteriks i Obeliks” z 1961 roku. Rene Goscinny i Albert Uderzo opowiedzieli wiele historii o tych sympatycznych Celtach mieszkających w małej galijskiej wiosce i stawiających opór Rzymianom. Dzięki magicznemu napojowi druida Panoramiksa Obeliks dysponował ogromną siłą, która pozwalała mu rzucać menhirami w przeciwników. 

  

Słowo menhir pochodzi z języka bretońskiego – znaczy wysoki (lub długi) kamień (men = stone, hir = tall). Właśnie w francuskiej Bretanii menhirów jest najwięcej na świecie. Najwyższy z nich - Grand Menhir Brisé - miał prawie 19 metrów wysokości i ważył 350 ton. Istniały plany, żeby ten dumnie stojący od tysiącleci menhir przenieść w pobliże nowo postawionej wieży Eiffla dla pokazania całemu światu, że największe pomniki historii ludzkiej wiedzy są właśnie we Francji. Te plany się nie powiodły, wkrótce potem menhir się zwalił i obecnie pozostaje w stanie spoczynku w miejscu, gdzie go jakieś 4000 lat temu postawiono. 

  

Najprostszy megalit czyli długi kamień wstawiony pionowo w ziemię tysiące lat temu pozostaje zagadką podobnie jak kamienne dolmeny. Większość źródeł wiąże menhiry z kulturą celtycką i celtyckimi kapłanami - druidami. Podobne kamienie rozsiane są jednak po całym świecie z wyjątkiem Australii i obu biegunów. 

   

Być może menhiry miały związek z kultem zmarłych i obrzędami religijnymi. Być może celtyccy druidzi kontaktowali się w ten sposób z zaświatami. Być może menhirami oznaczano groby ważnych ludzi. Czasem stoją one na szczycie grobowych kurhanów. Tam akurat nawet się nie zbliżyłem z powodu tabliczek o elektrycznym pastuchu (rzeczywiście działał).

  

Kolejna teoria mówi, że menhiry były kamieniami granicznymi konstelacji gwiezdnych. Gdyby wpatrzeć się we współrzędne menhirów, dolmenów, kromlechów i grobowców korytarzowych na całym świecie to może miałoby to nawet jakiś sens. Niektóre menhiry wyglądają jak wskazówki zegarów słonecznych. 

  

Interesująca jest teoria sugerująca, że menhiry nie były wcale długimi kamieniami wstawianymi w ziemię, tylko rzeźbami. Zgodnie z nią w tamtych czasach wybierano jakieś wzgórze, po czym odkuwano i wywożono niepotrzebne fragmenty owego wzgórza. Obraz po tej długiej kilkuletniej operacji przedstawiał wzgórek ze stojącym pionowo w górę kamieniem. Za tą teorią stoją liczne dowody pokazujące, że najczęściej w pobliżu menhirów nie ma żadnych gór, z których można by taki długi kamień przyciągnąć. Oczywiście oprócz góry na której ów menhir stoi.

  

Podobno nawet Stonehenge jest rzeźbą wykutą w skałach. Złożony z wielu menhirów ustawionych w okręgach był może gwiezdnym zegarem zbudowanym przez kosmitów. Menhiry ustawione w kręgi tworzą kromlech – z celtyckiego crom - wygięty, lech – kamień. 

  

W dzisiejszej Irlandii nie używa się języka bretońskiego ani celtyckiego, dlatego nie pytajcie miejscowych o żadne menhiry. Tu funkcjonuje określenie „standing stone” – stojący kamień. Problem w tym, że nie każdy stojący kamień to menhir a poza tym niektórzy mogą nie wiedzieć, że w najbliższej okolicy stoi najwyższy menhir w Irlandii. 

  

Moja osoba na zdjęciu powyżej jest tu tylko dla zaznaczenia skali. Punchestown Menhir (Longstone Standing Stone) ma prawie 7 metrów wysokości. Gwarantuję, że większość ludzi, którzy za tydzień zjadą się tu tysiącami na jedne z ważniejszych w kraju konne wyścigi Punchestown Gold Cup nie będzie miała pojęcia, że najwyższy w ich ojczyźnie głaz sprzed 4000 lat stoi 200 metrów obok, tylko że za drewnianym płotem i chaszczami. Komu by się chciało...

  

Pomniki tak odległej historii, rozrzucone po całej Irlandii są jednak darzone szacunkiem przez miejscowych. Traktory co roku omijają menhiry i dolmeny z epoki neolitu i brązu ustawione w polach. Za każdym razem podczas swoich wędrówek staram się znaleźć właściciela gruntów, aby spytać o pozwolenie deptania trawy. Nigdy nie spotkałem się z odmową. Deptanie pastewnej kukurydzy czy nawet pszenicy przez turystów z różnych krajów wliczone jest w dziedzictwo kulturowe Irlandii. 

  

Znajdowanie takich miejsc jest moją pasją, o czym moi stali Czytelnicy już doskonale wiedzą. Możecie być pewni, że znajdę takich ciekawych obiektów w Irlandii jeszcze wiele.