Na wyspach bezludnych - Blasket Islands

Na przystani Dunquin nie ma nikogo. O tej porze roku na wyspy Blasket łodzie pływają bardzo nieregularnie, bardzo dużo zależy od pogody. Czasem przez kilka tygodni fale i wiatr są zbyt duże, żeby te trzy mile przepłynąć. Aby dostać się na wyspy Blasket najlepiej wziąć tradycyjną wiosłową łódź currach. Mój przewodnik wyciąga z kieszeni klucz i odpina kłódkę.



Z portu Dunquin widać największą z wysp Blasket, której garb wznosi się wysoko nad oceanem. To za daleko, aby zobaczyć jakieś szczegóły, więc sięgam do kieszeni.

Opieram obiektyw aparatu o skałę ale to na nic, wiatr jest zbyt silny. Rozmazane trzy białe domki - to wszystko co udaje mi się zobaczyć. 



Ponad godzina ostrego wiosłowania i dobijamy do brzegu wyspy Great Blasket. Zmęczeni i mokrzy wyciągamy łódź na brzeg i docieramy do tych trzech białych domów, które widziałem z brzegu. Nikogo tu nie ma, domy są opuszczone. Wokół hula wiatr, pasą się owce i skaczą dzikie zające. Ostatni mieszkaniec wysp Blasket wyjechał stąd 17 listopada 1953 roku.




Hmmm... Upijam kolejny łyk kawy i patrzę przez okno snując swoje marzenia. Kiedyś to zrobię i popłynę na wyspy Blasket. Dam się wychłostać wiatrowi, przejdę się grzbietem klifów, obejrzę resztki domów opuszczonych ponad pół wieku temu. Zobaczę jak odpływa moja łódź i poszukam sobie schronienia na noc. Pewnie będę sam, bo nie znajdę drugiego takiego wariata. Póki co siedzę w Blasket Visitor Center i patrzę na wyspę Great Blasket przez szybę. Pomiędzy nami tylko 3 mile Atlantyku. Tylko tyle i aż tyle...




Wyspy Blasket były zamieszkane przez Irlandczyków, którzy nie znali w ogóle angielskiego. Niesamowita enklawa z własnym królem, który mieszkał w najwyżej położonej chacie. 30 domów, 170 osób. Do stałego lądu 3 mile, plus 5 mil do najbliższego księdza i 12 mil do najbliższego lekarza. Nigdy tu nie dotarła elektryczność. Rząd irlandzki nakazał ewakuację wyspy dla bezpieczeństwa jej mieszkańców.


Cywilizacja w XX wieku przyspieszyła a Wyspy Blasket zostały w tyle. Byle sztorm mógł przeszkodzić akuszerce w przyjęciu porodu, pomoc medyczna mogła nie zdążyć na czas. Od lat 30. ludzie stąd zaczęli wyjeżdżać do lepszego świata. Wielu wyspiarzy zamieniło swoje chaty na domy z gankiem na przedmieściach Springfield w Massachusetts, US. Reszta otrzymała od irlandzkiego rządu domy na lądzie z widokiem na swoją dawną wyspę. Blaskety stały się wyspami bezludnymi.




Tradycyjna chałupa na Blasketach miała tylko jedno wejście (bo silne wiatry) i dużą kuchnię, która służyła do tańców w czasie zabawy i do czuwania nad zwłokami w czasie zadumy (wake). Domy nie były kryte strzechą, bo słomy na wyspie nie było. Zamiast tego używano skór zwierzęcych lub morskiej trawy. Materace i poduszki wypchane były gęsimi piórami, przykrycie stanowiły koce z owczej wełny i patchworki z resztek różnych tkanin. Wiele mebli zrobionych było z drewna wyrzuconego przez fale. Pożywienia dostarczał ocean i małe poletka utworzone z piasku i wodorostów. Mimo surowych warunków nikt na Blasketach głodny nie chodził. Słodką wodę czerpano wprost ze źródła na wyspie. Czasem morze wyrzucało beczkę z winem - to był jedyny alkohol na wyspie. 



Wyspa Great Blasket była na tyle duża, że można było tam polować na ptaki i dzikie króliki i jednocześnie tak mała, że każda zatoczka i klif miały swoją nazwę. Każde pole również było nazwane. Kiedy patrzyłem na starą mapę wyspy nie mogłem uwierzyć, że cały świat tych ludzi był tak dokładnie nazwany, oznaczony i oswojony.



W Centrum Turystycznym Wysp Blasket można spędzić mnóstwo czasu, usłyszeć irlandzką mowę i nawet wziąć krótką lekcję języka. Z pewnością więcej tam można dowiedzieć się o życiu na Blasketach niż na samych wyspach, gdzie przecież nikt już nie mieszka. 



Film wyświetlany w sali kinowej pokazuje ludzi, którzy na Blasketach mieszkali. Mówią po irlandzku, napisy są po angielsku. Widzimy ostatniego człowieka, który tam się urodził. Teraz ma 72 lata. Widzimy ówczesnych rzemieślników, rybaków i poetów. Oglądamy świat, którego już nie ma. A trzy białe domki wciąż stoją. 



Poeci i pisarze pośród niepiśmiennych, rolnicy na kamiennych poletkach nawożonych wodorostami, rybacy którzy nie wiedzieli, że homary da się jeść a łososie da się sprzedać. 




Oglądam mapkę wyspy, zaznaczone są na niej domy ostatnich mieszkańców. Niektórzy z nich zostawili po sobie książki i tomiki. Niektóre z nich przetłumaczono na język angielski. 

Wikingowie w X wieku nazwali wyspy Blasket "niebezpiecznym miejscem". Mieszkańców ewakuowano dopiero tysiąc lat później. Tyle dzieli nas - współczesnych ludzi - od prawdziwej natury.